Milletimiz davranışlarında ve gayretlerinde sarsılmaz bir bütünlük gösterdiği için başarılı olmuştur. M.Kemal Atatürk
BEBEĞİNİZİ İLK 2 YIL TV DEN UZAK TUTUN
Televizyon, çocuklar için çizgi film ve reklamlar; yetişkinler açısından da dizi film ve ilgi çekici programlar sayesinde hayatımızın olmazsa olmazlarından biri haline geldi.
Dr. Melda Alantar
Pedagog
Son dönemde özellikle küçük çocukların uzun süre tv seyretmelerinin sosyal gelişimindeki olası olumsuz etkileri üzerinde durulurken 0-2 yaş bebekler içinde televizyon ekranlarının zararlı olduğu belirtiliyor.
İlk 2 yıl çocuğunuza televizyon izletmeyin
Yapılan araştırmalar 2 yaş öncesi televizyon izleyen çocukların bilişsel gelişimlerinin olumsuz etkilendiğini, dil gelişimlerinin ise geciktiğini ortaya koymaktadır. Bu dönemde aşırı televizyon izleme ile dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve otizm arasında ilişki olduğunu gösteren pek çok araştırma bulunmaktadır. Dil gelişimi, doğumla başlayan ve yaşam boyu devam eden bir süreçtir. Çocuklar dünyaya geldikleri günden itibaren çevrelerindeki sesleri algılamaya, sesler çıkarmaya ve anadilin temel yapısını kazanmaya başlarlar.
Bebeğin dil gelişimi şu şekilde gerçekleşir:
Bebek ilk 1 ayda ağlama, öksürme, hapşırma gibi doğal sesler çıkarır. 1.ayın sonunda ağlamaları çeşitli durumlara göre farklılaşmaya başlar. 2. ve 3. aylarda bebek güler; “k” , “g” gibi ünsüz ve “a” , “e” , “o” gibi ünlü harfleri çıkarmaya başlar. 4 ve 6. aylar arasında ünlü ve ünsüz seslerin sayısında artış gözlenir. 6.ayın sonuna doğru ünsüzle ünlü sesleri birleştirmeye başlar; örneğin ba, da, ma v.b
7 ve 10. aylar arasında ma-ma gibi hece tekrarları gözlenir. Bebek yetişkin konuşmasına benzeyen, ancak anlaşılmayan ses dizileri meydana getirir. 11.aydan itibaren anlaşılmayan ses dizileri arasına tek heceli sözcükler yerleştirmeye ve ilk anlamlı sözcükleri telaffuz etmeye başlar.
12 ve 18.aylar arasında sözcükleri amaçlı olarak kullanır 3-50 sözcükten oluşan sözcük dağarcığı vardır. Nesneleri ve vücut bölümlerini gösterir.
18 ve 24. aylar arasında basit yönergeleri yerine getirir, nesneleri ve resimleri isimlendirir. Sözcük dağarcığı 50-70 sözcük içerir. 2 yaş çocuğun yürümeye, konuşmaya ve kendi benliğini fark ettirmeye başladığı bir dönemdir. Yaşamın 2.yılındaki hızlı gelişim çocuğu pek çok açıdan bağımsız hale getirir. Motor yeteneklerle dil becerisi kazanılmasının çocuğun bağımsızlığındaki etkisi büyüktür. 2 yaş çocuğun koşar, tutunarak merdivenleri inip çıkar. Bu dönemde bildiği 70 veya daha fazla sözcüğü kullanır, 2 sözcükten oluşan basit cümleler kurar. 2 yaş sorgu çağıdır. Bu evrede çocuk nasıl ve niçin sorularını ısrarla sorar.
Çocuğunuzun dil gelişimini desteklemek için neler yapabilirsiniz?
*Bebeğinizin gözlerinin içine bakarak ve gülümseyerek onunla konuşun. Onu ismiyle çağırın.
*Yatağın üzerine bebeğin göz teması kurabileceği, renkli, farklı sesler çıkaran hareketli oyuncaklar asın. 4.aydan sonra oyuncağa uzanması ve dokunması için destekleyin.
*4.aydan itibaren bebeğinizi kucağınıza alarak ayna karşısına geçin. Ona ismi ile seslenin ve çıkardığı sesleri tekrar edin. Bebeğinizi olabildiğince aile görüşmelerine dahil edin. Akşam yemeğinde masada diğerlerinin konuşmalarını dinleyerek çok sayıda kelime öğrenir.
*12.aydan itibaren çocuğunuzun eline orta büyüklükte, kırılmayan çelik ayna vererek “bak benim burnum burada, senin burnun nerede?” şeklinde oyun oynayabilirsiniz.
*Resimli kitaplar okuyun. Sayfaları çevirmesi için ona fırsat yaratın. Okuduğunuz hikayeler hakkında kolay sorular sorun. Resim göstererek “bu nedir?” diye sorun.
*Masal, çocuk şarkıları, ninni, klasik müzik dinletin.
*Radyonuzu açın ve programları değiştirin. Müzik ve haberler bebeğinizin değişik tonlu sesler duymasını duyduklarına tepki vermesini sağlayacaktır.
*Çocuğunuzla bebeksi konuşmak yerine onunla doğal şekilde konuşmaya özen gösterin.
*Onun çıkardığı sesleri taklit edin. Bebeğinizin söylediği “ba-ba” “de-de” gibi sesleri içeren cümleler kurun; “ba-ba seni seviyor” , “de-de geldi” gibi.
*Altını değiştirirken yumuşak sesle şarkılar söyleyin. Günlük hayatınızda neler yaptığınız hakkında, bebeğinizin yaşamında olan kişiler –abla, ağabey, büyükanne vb. – ve ev hayvanlarına ilişkin şarkılar yaratarak söylemeyi deneyebilirsiniz.
*1 yaşından itibaren bebeğinize çevresini keşfetmesi için fırsat tanıyın.
*Etrafındaki insanlara,çocuklara tepki göstermesi için onu cesaretlendirin; gülümsemek, el sallamak gibi.Oyun alanlarında yaşıtlarıyla zaman geçireceği ortamlarda bulunmasını sağlayın.
*1.5 yaşından itibaren bebeğinize resim kağıdı ve boyalar vererek resim yapmasını destekleyin.
*2 yaşından itibaren bebekler gözledikleri olayları taklit etmeye başlar. Bu dönemde çocuğunuzla birlikte günlük yaşantıyla ilgili oyunlar oynayabilirsiniz. Örneğin bebeği yıkama, uyutma, yemek yedirme vb.
*Çocuğunuzun dil gelişimi konusundaki endişelerinizi uzmanlarla paylaşmaktan kaçınmayın.