Hiçbir zafer amaç değildir. Zafer, ancak kendisinden daha büyük bir amacı elde etmek için belli başlı bir vasıtadır. M.Kemal Atatürk
ÇOCUKLARIMIZI ERKEN ERGENLİK TEHDİT EDİYOR
4Erken ergenlikten, şişmanlığa, boy kısalığından gelişim geriliğine kadar, gelecek nesli ilgilendiren çok önemli hastalıklar, genel “toplum sağlığı”nı tehdit ediyor.
Uzm. Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz
Büyüme, Ergenlik ve Çocuk Hastalıkları
Normal şartlar altında kızlarda ergenlik10-11, erkeklerde ise 11-12 yaşlarında başlar. Kızlarda ergenliğin 8 yaşından önce, erkeklerde ise 9 yaşından önce başlaması normal değildir. Ergenliğe giriş yaşı değişik faktörlere bağlıdır. Irk, iklim şartları, cinsiyet, ailesel özellikler, beslenme, çevresel uyaranlar ergenliğe giriş yaşında belirleyicidir. Ergenliğe kızlar erkeklerden ortalama 2 yıl önce girerler. Maalesef, son yıllarda bütün dünyada ergenlik yaşı öne çekildi. Özellikle Amerika’da zencilerde, beyaz ırkta da erkene çekiliyor. Çevresel uyaranlar dediğimiz; tam olarak bilinmeyen fakat beyindeki seksüel hormonları tetikleyen faktörler var. İngiltere’de yapılan bir araştırmada; fazla televizyon seyreden çocuklarda, bu uyarının erken olduğu şeklinde bir hipotez ve bir çalışma sunuldu. Daha çok hormonlu gıdalar, o zamana kadar salgılanmayan ostrojen ve testesteronun salgılanmasına yol açabiliyor. Hipofiz dediğimiz bez, bu çevresel faktörlerin uyarıcı etki göstermesiyle erken çalışmaya başlıyor. Hormonlu gıdalar kanıtlanmış zaten. Bazı katkı maddeleri (çok yumuşak bazı plastiklerde bulunan fitalat veya bisfenol A gibi veya östrojen verilmiş hayvanların et ve sütünün fazla miktarda alınması), içinde bulunduğumuz ortamdaki dalgalar örneğin cep telefonları (kesin kanıt olmasa da hormonlar için uyarıcı olabilirler), tarımda fazla miktarda böcek ilaçlarının ve büyüme faktörlerinin kullanılması erken ergenliğe yol açıyor. Parfümler bile örneğin; afrodizyak etkisi yapıyor ve bunlar bile cinsel uyaranları arttırıyor. Televizyon, internet gibi yayınların seksüel dürtüleri erken uyarması ve erken ergenliğe yol açması gibi bilimsel bir veri yok ama davranış bozukluklarına yol açıyor, Çocuklar görerek ve yaşayarak da, hormonlar salgılanmaya başlamasa bile davranışsal olarak erken ergenlik tablosu gösteriyor. Henüz 5-6 yaşındaki bir çocuk bile, televizyonda gördüğü bir sahne yüzünden mastürbasyon yapabiliyor, soyunarak cinselliğini keşfetmeye çalışıyor.
Çocuklar hem enine, hem boyuna
Erken ergenlik tanısının bazı hormonal testler ve kemik yaşı incelemesi ile konulabilir ve böyle bir durumda ergenliği durdurmak gerektir. Özellikle kız çocuklarında daha fazla görüyoruz, erken adet görüyorlar ve boyları kısa kalıyor. Normal bir kız çocuğunda ergenliğin yani meme büyümesinin 10 yaş civarında başlaması ve 12 yaş civarında adet görmesi gerekir. Erkek çocuğun ise 12 yaş civarında ergenliğinin başlaması gerekir. Kızlarda boy uzaması adetten hemen önce hızlanır ve adetten sonra 6-7 cm daha uzarlar; erkek çocuklar ise 13-14 yaşlarında en hızlı boy artımı gösterirler ve 17-18 yaşına kadar yavaş da olsa boyları uzar. Kemiklerdeki büyüme kıkırdakları kapanınca büyüme durur. Çocukların boyunun belirlenmesinde anne-baba boyu da bir faktördür, doğumda normal kilolu olması, iklim, ergenliğe giriş yaşı, ergenliğin süresi, geçirdiği ağır hastalıklar boyunun uzamasını etkiler. Büyüme geriliği fark edildiğinde hemen önlem alınmalıdır. Yeni neslin boy ortalaması tabii ki iki kuşak öncesine göre daha uzun ama yine de anne ve babalar bu süreçleri çok iyi takip etmeli ve rutin doktor kontrollerini aksatmamalıdırlar.
Sağlıklı yeni nesiller için;
- Çocuk aile ile birlikte yemek yeme alışkanlığına sahip olmalıdır.
- Porsiyonlar makul ölçülerde olmalı ve aşırı porsiyonlardan kaçınılmalıdır.
- Fast-food yiyeceklere haftada bir kez izin verilmelidir.
- Şekerli içeceklerin tüketimi kısıtlanmalıdır. Süt tüketimine ağırlık verilmelidir.
- Çocuklar televizyon ve bilgisayar başında 2 saatten fazla oturtulmamalıdır
- Mutlaka, aktivite (oyun, ip atlama, top oynama) çocukların hayatlarına sokulmalıdır.
- Okul yönetimleri ile “aşırı yağlı ve kalorili yemeklerin çocuklara verilmemesi konusunda işbirliğine gidilmelidir. Okul kantinleri kontrol edilmelidir.
- Öğün atlanmamasına ve ara öğünler yapılmasına dikkat edilmelidir.